Vrijwillige energiecoaches versnellen verduurzaming

In opdracht van Milieu Centraal, en mogelijk gemaakt met financiering van de European Climate Foundation en de Nationale Postcodeloterij, heeft I&O Research een praktijkstudie naar de inzet van vrijwillige energiecoaches uitgevoerd. Wat blijkt; enthousiaste, betrokken en deskundige vrijwilligers zijn vaak goed in staat om geïnteresseerde mensen (verder) op weg te helpen bij verduurzaming en energiebesparing. Bovendien zorgen energiecoaches ervoor dat de duurzame voornemens – zoals het plaatsen van zonnepanelen of het isoleren van de woning – versnelt tot uitvoering komen.

Energiecoaches zijn betrokken en helpen graag anderen

De doorsnee vrijwillige energiecoach bestaat natuurlijk niet, maar energiecoaches hebben wel een aantal eigenschappen gemeen. Zo zijn ze maatschappelijk betrokken, willen zij graag een bijdrage leveren aan een betere wereld, helpen zij graag anderen en zijn ze vanzelfsprekend geïnteresseerd in duurzaamheid. Bovendien zijn ze leergierig; ze blijven graag op de hoogte van de nieuwste duurzame ontwikkelingen. Dat betekent overigens niet dat ze per definitie duurzame koplopers zijn, sommige coaches ontwikkelen pas echt een passie voor verduurzaming nadat ze energiecoach zijn geworden.

Interesse in duurzaamheid en sociale vaardigheden van belang

Deze interesse in duurzaamheid is belangrijk voor een coach. Het is volgens de coaches dé manier om een connectie te maken met de ‘klant’ (de mensen die gebruik maken van de gratis diensten van de energiecoach). De meeste klanten die een energiecoach om advies vragen zijn al enigszins geïnteresseerd in duurzaamheid, waardoor het ijs tijdens een gesprek al snel breekt. Daarnaast beschikken vrijwillige energiecoaches over de sociale vaardigheden om doorgaans goed contact te kunnen maken met mensen. Door een prettige sfeer te creëren, enthousiasme en deskundigheid te tonen en te vragen naar de wensen en behoeften van de klanten, ontstaat een goede gespreksbodem. Daarnaast weten veel energiecoaches klanten te verrassen met goede duurzame tips die snel en gemakkelijk toe te passen zijn. Hierdoor kunnen klanten dus al snel starten met energiebesparing.

Coaches hebben het gevoel meer te kunnen bereiken

De impact van energiecoaches op energiebesparing – uitgedrukt in cijfers – is moeilijk te bepalen. Er is nauwelijks sprake van monitoring en eventuele effecten zijn lastig te relateren aan een adviesgesprek. Vrijwillige energiecoaches hebben het idee dat zij impact hebben, maar denken ook dat zij nog meer kunnen bijdragen. Zo stoort het sommige coaches dat zij vooral mensen bereiken die al geïnteresseerd zijn in duurzaamheid en vinden enkele coaches het jammer dat het meestal bij één adviesgesprek blijft. Ook klanten zien een grotere rol voor een coach weggelegd. Ze geven ook aan behoefte te hebben aan ‘nazorg’. Wat dat betreft is er volgens coaches en klanten dus potentie om (nog) meer te bereiken. Daarnaast geven coaches aan graag van andere energiecoaches te willen leren om op die manier de ‘best-practices’ uit de praktijk te horen. Ook om zo te voorkomen dat coaches en organisaties opnieuw het wiel uit gaan vinden.

Aandachtspunten

Op basis van de diepte interviews in het kader van dit onderzoek signaleren wij een aantal aandachtspunten bij energiecoaching en de ambitie om meer impact te hebben. Deze punten zijn relevant voor energiecoaches zelf, maar ook voor de organisaties die ze opleiden en inzetten:

• Op basis van dit onderzoek verwachten wij dat er nog veel ‘winst’ te behalen valt onder de mensen die wél al geïnteresseerd zijn in duurzaamheid, maar die niet bekend zijn met energiecoaching.
• Een grotere zichtbaarheid en bekendheid van energiecoaching kan leiden tot een bredere inzet en meer impact. Ook kan gebruik worden gemaakt van creatieve vormen, bijvoorbeeld door dit te koppelen aan concrete doelstellingen in competitieverband (denk aan vriendengroepen, buren, verenigingen).
• De energiecoaches en organisaties die coaches inzetten en opleiden hebben behoefte aan één duidelijk verhaal over energiebesparing en verduurzaming. Zij hebben de indruk dat er veel onduidelijkheid is onder mensen over duurzame maatregelen. Hier ligt volgens hen een rol voor de overheid of een overkoepelende organisatie.
• Organisaties die energiecoaches inzetten – zoals energieloketten en energiecoöperaties –zijn vaak afhankelijk van gemeentelijke financiering en ondersteuning. Deze afhankelijkheid zorgt voor onzekerheid en leidt tot administratieve druk bij de organisaties. Voor de continuïteit van energiecoaching is een stabiel beleid en stabiele geldstroom wenselijk.
• Om meer te bereiken en beter zicht te krijgen op de impact van energiecoaching is het belangrijk dat de organisaties die coaches inzetten zich door ontwikkelen. Dat betekent betere processen, minder administratie en betere monitoring. Partijen die energiecoaches opleiden kunnen en willen hierbij helpen.
• Het is van belang om als coach veel gesprekken te voeren en gesprektechnieken te blijven ontwikkelen. Het is goed om kennis van zaken te hebben, maar je moet het als coach wel kunnen overbrengen naar anderen. Vanzelfsprekend is het ook goed om je inhoudelijk te blijven ontwikkelen.

Energiecoaching heeft een goede ‘energie’

Er is veel enthousiasme bij energiecoaches en de organisaties die coaches inzetten en opleiden om aan de slag gaan. Bovendien zijn de klanten enthousiast over het aanbod. De impact is weliswaar moeilijk in absolute getallen uit te drukken, maar de coaches maken impact door de uitvoering van duurzame voornemens te versnellen en het enthousiasme voor duurzaamheid te vergroten. Vrijwillige energiecoaches zijn een belangrijk visitekaartje van de keten. Ons advies is dan ook om je als coach hiervan bewust van te zijn en het enthousiasme vast te houden!

Onderzoeksverantwoording

Dit onderzoek is door I&O Research uitgevoerd vóór de zomer van 2020 in opdracht van Milieu Centraal en mogelijk gemaakt met financiering van de European Climate Foundation en de Nationale Postcodeloterij.

Allereerst is een literatuurstudie uitgevoerd. Vervolgens hebben er (digitale) diepte interviews plaatsgevonden met negentien energiecoaches en tien organisaties die energiecoaches inzetten of opleiden. Bij de selectie is rekening gehouden met type organisatie en geografische spreiding. Daarnaast is er een indicatieve peiling uitgevoerd onder 119 Nederlanders die gebruik hebben gemaakt van de diensten van een vrijwillige energiecoach. De deelnemers aan de peiling zijn afkomstig uit het I&O Research Panel. Tot slot zijn er twee digitale focusgroepen gehouden: één met vijf energiecoaches en één met vijf Nederlanders.

Volledige rapport

Het volledige rapport is hier te downloaden.